Առարկայական բաղկացուցիչ՝ 45 ժամ։
- Դասավանդվող առարկան և ուսումնական բնագավառը՝ ըստ հանրակրթության պետական չափորոշչի Գործնական պարապմունք` 4 ժամ (0, 5 կրեդիտ)
Պարապմունք 1.
Առարկան` բնագիտություն
Համեմատություններ՝ նմանություններ, տարբերություններ.
- հեղինակային կրթական ծրագրի ուսումնական պլանի և չափորոշչում ներկայացված հենքային ուսումնական պլանի,
- առարկայական ծրագրի գնահատում՝ չափորոշչում ներկայացված սովորողի արդյունքների գնահատման սկզբունքների,
- առարկայական ծրագրի չափորոշչով սահմանված հանրակրթության հիմնական ծրագրերի բովանդակության բաղադրիչները՝ գիտելիք, հմտություն, դիրքորոշում, արժեքային բաղադրիչ:
Գործնական 1.
Անդրադարձ հանրակրթության պետական չափորոշչին
Կարդալ Հանրակրթության պետական չափորոշիչ, քննարկել՝ համապատասխանություն, անհամապատասխանություն, հիմնավորել
Կառավարության 2021թ․ 136-Ն որոշմամբ հաստատված ՝
1.Հանրակրթության պետական չափորոշիչը ձևավորվում է հանրակրթական հիմնական ծրագրերի հետևյալ բաղադրիչներից՝ ուսումնական բնագավառներ, դրանց բովանդակությանը ներկայացվող պահանջներ,
իսկ Հանրակրթության մասին ՀՀ օրենքի 6-րդ հոդվածով Հանրակրթության պետական չափորոշիչը ներառում է հանրակրթական հիմնական ծրագրեր, առանց բաղադրիչների՝ ուսումնական բնագավառները, դրանց բովանդակությանը ներկայացվող պահանջները:
2. Կառավարության 2021թ․ 136-ն որոշմամբ հաստատված հանրակրթության պետական չափորոշիչը ձևավորվում է շրջանավարտներին ներկայացվող որակական պահանջներ` ըստ կրթական աստիճանների (կարողունակություններ (կոմպետենցիաներ) և ըստ կրթական աստիճանների ուսումնառության՝ ակնկալվող վերջնարդյունքներ). իսկ Հանրակրթության մասին ՀՀ օրենքի 6-րդ հոդվածում գրված է շրջանավարտներին ներկայացվող որակական պահանջները` ըստ կրթական աստիճանների, այստեղ կարողունակություններ (կոմպետենցիաներ), ակնկալվող վերջնարդյունքները բացակայում են:
Կառավարության 2021թ․ 136-Ն որոշմամբ հաստատված հանրակրթության պետական չափորոշիչը մշակվում է Հայաստանի Հանրապետության կրթության պետական կառավարման լիազոր մարմնի կողմից, լիազոր մարմնի ղեկավարի հրամանով ստեղծվում է հանձնաժողով, հանձնաժողովը ստեղծում է մասնագիտական աշխատանքային խմբեր, որը սահմանված կարգով ներկայացվում է Հայաստանի Հանրապետության կառավարության հաստատմանը, իսկ Հանրակրթության մասին ՀՀ օրենքի 6-րդ հոդվածում չգտա հանձնաժողովի, խմբերի մասին, միայն ասվում է Հանրակրթության պետական չափորոշիչը հաստատում է Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը:
Իմ կարծիքը Հանրակրթության պետական չափորոշչի մասին
Հանրակրթության պետական չափորոշիչը դա մի անհրաժեշտ փաստաթուղթ է, որով ըստ կրթական
աստիճանների (կարողունակություններ) և ըստ կրթական աստիճանների ուսումնառության սահմանվում է ակնկալվող վերջնարդյունքներ: Լավ ներկայացվում է, Կառավարության 2021թ․ 136-Ն որոշմամբ հաստատված հանրակրթության պետական չափորոշիչը , որը նպատակաուղղված է հավասարապես հասանելի, ներառական և որակյալ կրթության քաղաքականության ապահովմանը: Իմ կարծիքով դա շատ կարևոր կետ է, որտեղ շեշտը դրվում է ներառական և որակյալ կրթությանը:
Չափորոշիչով նաև սահմանվում են հանրակրթության հիմնական ծրագրերի բովանդակության հետևյալ բաղադրիչները՝ գիտելիք, հմտություն, դիրքորոշում և արժեքային բաղադրիչ: Մինչդեռ Հանրակրթության մասին ՀՀ օրենքի 6-րդ հոդվածում չափորոշիչները ներկայացված չէին, ներառական և որակյալ կրթության, ինչպես նաև գիտելիք, հմտություն, դիրքորոշում և արժեքային բաղադրիչի մասին կետեր չգտա և չես կարողանում ճիշտ հասկանալ, թե ինչպե՞ս պետք է անես և ինչպե՞ս պետք է աշխատես, որպեսզի ճիշտ արդյունքի հասնես:
Շատ կարևոր կետերից է Կառավարության 2021թ․ 136-Ն որոշմամբ հաստատված հանրակրթության պետական չափորոշիչի պահանջները պարտադիր են հանրակրթական հիմնական և այլընտրանքային ծրագրերի համար, այդ թվում՝ առարկայական ծրագրերի, ուսումնական պլանների, դասագրքերի և ուսումնական գործընթացի բովանդակությանն առնչվող այլ ուսումնական նյութերի համար:
Չափորոշիչի պահանջները պարտադիր են հանրակրթական ծրագրեր իրականացնող ուսումնական հաստատությունների համար՝ անկախ դրանց կազմակերպաիրավական ձևից և ենթակայությունից։
Իմ կարծիքով չափորոշիչը մանկավարժական աշխատողի ուղեցույցը է, որը հեշտացնում է մանկավարժի աշխատանքը, երբ լինում է մատչելի և նշվում է այն դրույթները և կետերը, որոնցով կարող ես առաջնորդվել, դա պարզ և մատչելի նկարագրված են Կառավարության 2021թ․ 136-Ն որոշմամբ հաստատված հանրակրթության պետական չափորոշիչում, քան Հանրակրթության մասին ՀՀ օրենքի 6-րդ հոդվածում:
Գործնական 2.
Անդրադարձ/ ծանոթություն հեղինակային ծրագրի ուսումնական պլանին
Կարդալ, հեղինակային կրթական ծրագրի ուսումնական պլան, նշումներ կատարել՝ համապատասխանություն, անհամապատասխանություն
Հեղինակային կրթական ծրագրում կան կետեր, որ չկան հանրակրթական պետական չափորոշչում, թվարկեմ դրանք՝
Ուսումնական պլանը « Ստեղծողի մոբիլ դպրոց» հեղինակային (պետական այլընտրանքային) կրթական ծրագրի ( այսուհետ՝ Ծրագիր) սովորողի ուսումնառության պայմանագրի հավելվածն է:
Ուսումնական օրը սկսվում է 15 րոպե տևողությամբ ընդհանուր պարապմունքով:
Ուսումնական պլանը կազմված է ընդհանուր և սովորողի ընտրությամբ բաղկացուցիչներից:
Ուսուցումը կազմակերպվում է դպրոցի ուսումնական օրացույցով, կրթահամալիրային, դպրոցական, խմբային, ընտանեկան, անհատական, ուսումնական նախագծերով:
Ուսումնական տարին կազմված է չորս շրջանից: Երկրորդ և չորրորդ շրջանները կազմակերպվում են որպես ուսումնական-ստուգատեսային ճամբարներ:
Կրթահամալիրի դպրոց-պարտեզների ուսումնական պլանի համաձայն բնագիտությանը շաբաթական հատկացվում է 2 ժամ: Ուսումնական պլանի պարզաբանումներում գրված է. «Բնագիտության ուսուցումը կազմակերպվում է բնագիտական, բնապահպանական, բույսերի և կենդանիների խնամքի նախագծերի ձևով, ուսումնական ագարակում, լաբորատոր պայմաններում, փորձի հիման վրա»:
Սովորողի ուսումնական առաջադիմությունը, գործունեության արդյունքները ճամբարներին, ճամփորդություններին, ստուգատեսներին, ֆլեշմոբներին, նախագծերին մասնակցությունը, սովորողի մասին անհրաժեշտ այլ տեղեկություններ էլեկտրոնային գրանցում են ստանում:
Հեղինակային կրթական ծրագրում կան կետեր, որոնք համապատասխանում են հանրակրթական պետական չափորոշչին՝
Հանրակրթական ծրագրերի հենքային ուսումնական պլանը ներառում է ուսումնական բնագավառները, ըստ կրթական աստիճանների դրանց հատկացվող ժամաքանակները, սովորողների ուսումնական բեռնվածության նվազագույն և առավելագույն ծավալը` ըստ կրթական երեք աստիճանների: Այն ընդհանուր է հանրակրթական ծրագրեր իրականացնող բոլոր ուսումնական հաստատությունների համար` անկախ կազմակերպականիրավական ու սեփականության ձևերից և ենթակայությունից։
Առարկայի ծրագիրը կրթության պետական կառավարման լիազորված մարմնի կողմից հաստատված նորմատիվ փաստաթուղթ է, որը ներառում է ուսումնական առարկայի (դասընթացի)՝
1) ուսուցման նպատակը՝ ըստ կրթական աստիճանների.
2) առարկայի (դասընթացի) ընդհանուր բնութագիրը.
3) ուսումնառության ակնկալվող վերջնարդյունքները՝ ըստ կրթական աստիճանների.
4) բովանդակության կառուցման հիմնական սկզբունքները.
5) ուսումնական գործընթացի ուսումնամեթոդական և նյութատեխնիկական աջակցության նկարագրությունը.
6) ժամաքանակի բաշխումը ըստ դասարանների.
7) թեմաները և դրանց բովանդակությունը.
8) թեմաների ուսումնառության ակնկալվող արդյունքները.
9) ուսումնառության ակնկալվող վերջնարդյունքների գնահատումը:
Առարկաների ծրագրերը կազմվում են ըստ իրականացվող հանրակրթական հիմնական ծրագրերի ուղղվածության` պահպանելով Չափորոշչի պահանջները: Առարկայի ծրագրերի հիման վրա սահմանված կարգով մշակվում են թեմատիկ և անհատական ուսուցման պլաններ, ստեղծվում են դասագրքեր, ուսուցչի ձեռնարկներ և այլ ուսումնական նյութեր:
Գործնական 3.
Պետական չափորոշչի և հեղինակային ծրագրի ուսումնական պլանների համեմատություն:
Նշել պետական չափորոշչի և հեղինակային կրթական ծրագրի ուսումնական պլանի նմանությունները և տարբերությունները
Պետական չափորոշչի և հեղինակային ծրագրի ուսումնական պլանների նմանությունը կայանում է նրանում, որ չափորոշչի պահանջները պարտադիր են հանրակրթական հիմնական և այլընտրանքային ծրագրերի, այդ թվում՝ առարկայական ծրագրերի, ուսումնական պլանների, դասագրքերի և ուսումնական գործընթացի բովանդակությանն առնչվող այլ ուսումնական նյութերի համար: Չափորոշչի պահանջները պարտադիր են հանրակրթական ծրագրեր իրականացնող ուսումնական հաստատությունների համար՝ անկախ դրանց կազմակերպական-իրավական ձևից և ենթակայությունից։
Իսկ պետական չափորոշչի և հեղինակային ծրագրի ուսումնական պլանների տարբերությունը կայանում է նրանում, որը նաև արտացոլված է ուսումնական պլանի պարզաբանումներում. «Բնագիտության ուսուցումը կազմակերպվում է բնագիտական, բնապահպանական, բույսերի և կենդանիների խնամքի նախագծերի ձևով, ուսումնական ագարակում, լաբորատոր պայմաններում, փորձի հիման վրա»:
Սովորողի ընտրությամբ շաբաթական 4 ժամով՝ կենդանաբան-բուսաբանի, պարտիզպանի գործունեություն, բնագիտական-տեխնիկական ստեղծագործություն:
Բնագիտության ուսուցումը իրականացվում է ճամփորդությունների, ստուգատեսների, ֆլեշմոբների, նախագծերի իրականացմամբ:
Գործնական 4.
Անդրադարձ առարկայական չափորոշչով սահմանված հանրակրթության հիմնական ծրագրերի բովանդակության բաղադրիչներին (գիտելիք, հմտություն , դիրքորոշում, արժեքային բաղադրիչ):
Կարդալ, նշել ընդհանրական բաղադրիչները և կոնկրետ առարկայով պայմանավորված բաղադրիչները
Հանրակրթական հիմնական ծրագրերը (տարրական, հիմնական և միջնակարգ) մշակվում են Չափորոշչի նորմերի և դրույթների համաձայն:
Կարողունակությունները սովորողի կողմից ուսումնառության և դաստիարակության գործընթացում ձեռք բերված գիտելիքի, արժեքների, հմտությունների և դիրքորոշումների հիման վրա ըստ իրավիճակի արդյունավետ ու պատշաճ արձագանքելու ձևերն են:
Հանրակրթական տարրական, հիմնական և միջնակարգ ծրագրերի սովորողների ուսումնառության ակնկալվող վերջնարդյունքները նկարագրում են, թե հանրակրթական հիմնական ծրագրերի կրթական աստիճանների ավարտին սովորողը ինչ պիտի իմանա, կարողանա անել և հասկանա։ Վերջնարդյունքներն ուղղված են կարողունակությունների ձևավորմանը։
Հանրակրթական պետական չափորոշչով սահմանվում են հանրակրթության հիմնական ծրագրերի բովանդակության հետևյալ բաղադրիչները՝
1) գիտելիք.
2) հմտություն.
3) դիրքորոշում.
4) արժեքային բաղադրիչ:
Բնագիտություն, տեղեկատվական հաղորդակցական տեխնոլոգիաներ, ճարտարագիտություն, մաթեմատիկա (ԲՏՃՄ). բնագիտական, տեխնոլոգիական, ճարտարագիտական և մաթեմատիկական մի շարք առարկաներով ներկայացված, ինտեգրված ուսումնառության բնագավառ է, որը միտված է բնագիտամաթեմատիկական գիտելիքների ձեռքբերմանը և կիրառմանը, ինչպես նաև հետազոտական, դիտարկման և վերլուծական հմտությունների, խնդիրների լուծման, տրամաբանական, քննադատական և ստեղծագործական մտածողության, նախաձեռնողականության, հաղորդակցության և թվային գրագիտության հմտությունների զարգացմանը, այդ թվում` աջակցող տեխնոլոգիաների կիրառմամբ.
1․ Տարրական շրջանավարտի ուսումնառության ակնկալվող վերջնարդյունքները
3) օգտագործի ունեցած գիտելիքները և հմտությունները օբյեկտները չափելու, հաշվելու, համեմատելու, նկարագրելու, դրանց քանակական, որակական և տարածական պարզ հարաբերակցությունները գնահատելու համար. (գիտելիք, հմտություն)
10) նկարագրի շրջակա աշխարհի օբյեկտները, երևույթները և դրանց փոխադարձ կապերը.(հմտություն)
13) տարբերակի և կիրառի բնական ռեսուրսները խնայելու, մարդու կողմից շրջակա միջավայրը պահպանելու և բարելավելու ձևերը, մասնակցի բնապահպանական միջոցառումների, ճանաչի էկոհամակարգերը և դրանց փոխադարձ կապերը. (գիտելիք, հմտություն)
2․ Հիմնական ծրագրի շրջանավարտի ուսումնառության ակնկալվող վերջնարդյունքները
4) իրականացնի չափումներ, կատարի մոտավոր ու ճշգրիտ հաշվարկներ և գնահատի արդյունքները՝ ընտրելով և օգտագործելով համապատասխան հասկացություններ, սկզբունքներ, նյութեր և սարքավորումներ. (հմտություն)
9) կիրառի բնագիտական առարկաներից ստացված հիմնարար գիտելիքները բնության և տիեզերքի օբյեկտների նկարագրության, երևույթների և դրանց փոխադարձ կապերի բացատրության, ֆիզիկական մոդելավորման և խնդիրների լուծման համար. (գիտելիք, հմտություն)
10) ներկայացնի գիտության նվաճումների՝ տեխնիկայի և տեխնոլոգիաների կիրառության հավանական ազդեցությունը բնության, մարդու և հասարակության վրա.(դիրքորոշում)
11) մասնակցի բնապահպանական միջոցառումների պլանավորմանը և իրականացմանը. (գիտելիք, հմտություն)
17) նկարագրի բնության, բնակչության և տնտեսության միջև եղած փոխադարձ կապերը և դրանց արդյունքում ձևավորված համակարգերը. (գիտելիք, հմտություն)
3․ Միջնակարգ ծրագրի շրջանավարտի ուսումնառության ակնկալվող վերջնարդյունքները
Հանրակրթական միջնակարգ ծրագիրը պետք է միտված լինի հետևյալ ակնկալվող վերջնարդյունքների ապահովմանը: Ծրագրի շրջանավարտը պետք է՝
6) վերլուծի բնական համակարգերի փոխկապակցվածությունները՝ դիտարկելով բնագիտական գիտելիքը որպես մեկ ամբողջություն. (դիրքորոշում)
9) նախաձեռնի, պլանավորի և իրականացնի բնապահպանական միջոցառումներ. (գիտելիք, հմտություն):
10) բացատրի տեխնոլոգիական նորամուծությունների գիտական հիմքերը, ներկայացնի տեխնոլոգիական ձեռքբերումները որպես գիտական և հետազոտական մտքի արգասիք, գիտակցի դրանց հետ կապված հնարավոր վտանգները բնության և մարդու համար. (գիտելիք, հմտություն):
Անժելա Բլեյան 